19 maja w Londynie odbędzie się pierwszy od brexitu szczyt wysokiego szczebla między Unią Europejską a Wielką Brytanią.

Spotkanie ma na celu zresetowanie relacji po latach napięć i niepewności. W centrum rozmów znajdą się kwestie bezpieczeństwa, praw połowowych, ułatwień handlowych oraz mobilności młodzieży.

Umowa obronna między Wielką Brytanią a UE

Jednym z najważniejszych tematów będzie podpisanie porozumienia o współpracy obronnej. W świetle trwającej wojny w Ukrainie i wzrostu napięć geopolitycznych, zarówno Londyn, jak i Bruksela, podkreślają potrzebę wspólnych działań na rzecz bezpieczeństwa. Nowa umowa obronna umożliwi brytyjskim firmom dostęp do funduszu SAFE o wartości 150 miliardów euro, przeznaczonego na rozwój technologii wojskowych i inwestycje w nowoczesne systemy obronne.

Wielka Brytania stara się przy tym zachować niezależność operacyjną, natomiast Unia liczy na większe zaangażowanie Londynu w projekty wspólnego bezpieczeństwa. Eksperci oceniają, że ta współpraca może znacząco wzmocnić europejskie zdolności obronne.

Spór o prawa połowowe

Drugim punktem zapalnym będą negocjacje dotyczące połowów. Obecna umowa połowowa obowiązuje do czerwca 2026 roku. Unia Europejska chce jej przedłużenia na dotychczasowych zasadach, natomiast Wielka Brytania zapowiada walkę o większe udziały dla własnych rybaków. Choć część państw członkowskich UE, w tym Francja, sugeruje powiązanie postępu w sprawach obronnych z ustępstwami w rybołówstwie, Londyn i Bruksela zgodnie zapowiadają, że nie dopuszczą do mieszania tych kwestii.

Mobilność młodzieży i współpraca edukacyjna

Po brexicie znacznie utrudniona została wymiana akademicka i mobilność młodych ludzi. Rząd brytyjski rozważa obecnie wdrożenie specjalnego programu mobilności młodzieży, który umożliwi obywatelom UE w wieku do 35 lat podejmowanie pracy i nauki w Wielkiej Brytanii. Program ten nie będzie jednak równoznaczny z przywróceniem swobody przepływu osób.

Propozycja spotyka się z krytyką części środowisk brexitowych, które obawiają się powrotu do rozwiązań sprzed 2020 roku. Z drugiej strony może stanowić impuls do odbudowy kontaktów między młodymi Europejczykami.

Handel i bariery sanitarne

Jedną z kluczowych przeszkód w handlu między UE a Wielką Brytanią pozostają rygorystyczne przepisy sanitarne, które po brexicie doprowadziły do poważnych zakłóceń w wymianie towarowej, szczególnie w sektorze rolno-spożywczym. Na szczycie w Londynie obie strony planują omówić uproszczenie procedur, zmniejszenie barier celnych oraz zbliżenie standardów fitosanitarnych.

Choć nie zapowiedziano jeszcze żadnego porozumienia w tej sprawie, eksperci oczekują, że szczyt zapoczątkuje dłuższy proces regulacyjnego zbliżenia.

Wspólne stanowisko wobec Rosji

Unia Europejska i Wielka Brytania zaprezentują również wspólne stanowisko wobec Rosji. Planowane jest przyjęcie deklaracji potępiającej agresję na Ukrainę i zapowiedź zwiększenia wsparcia militarnego, finansowego i politycznego dla Kijowa. Obie strony chcą także zacieśnić współpracę w zakresie walki z dezinformacją oraz cyberbezpieczeństwa.

Co oznacza ten szczyt dla przyszłości relacji?

Szczyt UE–Wielka Brytania w maju 2025 roku może być punktem zwrotnym w relacjach Londynu z Brukselą. Choć nie oznacza powrotu do struktur wspólnotowych, jest próbą odbudowy zaufania i pragmatycznej współpracy w kluczowych obszarach. Premier Keir Starmer zapowiada, że jego celem jest uczynienie z Wielkiej Brytanii partnera strategicznego dla UE, bez rezygnowania z suwerenności uzyskanej po brexicie.

Dla Unii Europejskiej współpraca z Londynem staje się coraz ważniejsza, zwłaszcza w kontekście obronności, polityki wschodniej oraz konkurencyjności globalnej.