Każdego roku, w ostatni weekend marca, wiele krajów wprowadza zmianę czasu z zimowego na letni.

Choć dla niektórych to tylko drobna zmiana, dla organizmu człowieka może mieć poważniejsze konsekwencje. W tym artykule przyjrzymy się, jak ta zmiana wpływa na nasz rytm cyrkadianowy, zdrowie i samopoczucie oraz jakie strategie mogą pomóc złagodzić jej negatywne skutki.

Czym jest zmiana czasu na letni?

Zmiana czasu z zimowego na letni polega na przesunięciu zegarów o godzinę do przodu. W praktyce oznacza to, że dzień staje się dłuższy, a noc krótsza. Celem tej zmiany jest lepsze wykorzystanie naturalnego światła słonecznego w godzinach popołudniowych, co miało na celu oszczędność energii, a także wydłużenie okresu aktywności w ciągu dnia.

Pomimo że jest to zmiana tylko o jedną godzinę, dla organizmu ludzki oznacza to zaburzenie rytmu dobowego, który reguluje nasze codzienne czynności, takie jak sen, jedzenie czy aktywność fizyczna.

Jak zmiana czasu wpływa na nasz organizm?

1. Zaburzenia rytmu cyrkadianowego

   Ludzki organizm działa w zgodzie z rytmem cyrkadianowym, wewnętrznym zegarem biologicznym, który reguluje cykl snu i czuwania. Zmiana czasu, nawet o jedną godzinę, może zakłócić ten rytm, ponieważ nasz organizm nie jest natychmiastowo gotowy na tę nową godzinę. W rezultacie, przez kilka dni po zmianie czasu, możemy odczuwać zmęczenie, trudności w zasypianiu lub wybudzaniu się, a także obniżoną koncentrację i efektywność w pracy.

2. Problemy ze snem

   Zmiana czasu może prowadzić do trudności z zasypianiem, ponieważ nasz organizm potrzebuje czasu, aby przystosować się do nowego rozkładu dnia. Z jednej strony, przesunięcie godziny snu do przodu powoduje, że nasz organizm nie jest gotowy na wcześniejsze wstawanie, co może prowadzić do zmniejszonej jakości snu. Z drugiej strony, część osób może mieć problemy z zaśnięciem o późniejszej porze, przez co cały proces snu zostaje zaburzony.

3. Zwiększone zmęczenie i spadek wydolności

   W pierwszych dniach po zmianie czasu organizm potrzebuje czasu na adaptację, co może prowadzić do zwiększonego zmęczenia, ospałości oraz obniżonej koncentracji i wydolności. Jest to szczególnie odczuwalne w pracy i szkole, gdzie spada nasza produktywność, a zatem zmiana czasu może wpłynąć na naszą efektywność.

4. Problemy ze zdrowiem psychicznym

   Zmiana czasu może mieć także negatywny wpływ na nasz nastrój. Dla niektórych osób, zmiany w rytmie dobowym mogą powodować uczucie niepokoju, frustracji, a nawet obniżenie nastroju. Ponadto, w okresie przechodzenia na czas letni, często doświadczamy większej ilości stresu, co może sprzyjać wystąpieniu objawów depresji sezonowej. Zmiana czasu na letni oznacza również, że wciąż jest ciemno rano, co może wpłynąć na naszą produkcję melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za regulację snu.

5. Wzrost ryzyka wypadków

   Istnieją badania, które wskazują na wzrost liczby wypadków drogowych w dniach po zmianie czasu. Zaburzenia snu, zmęczenie oraz zmniejszona koncentracja zwiększają ryzyko popełnienia błędów podczas prowadzenia pojazdów, a także w pracy. Z tego powodu eksperci zalecają ostrożność, szczególnie w pierwszych dniach po zmianie czasu.

6. Wzrost ryzyka problemów sercowo-naczyniowych

   Zmiana czasu może również wpływać na układ sercowo-naczyniowy. Badania wskazują, że po przejściu na czas letni może wzrosnąć liczba zawałów serca i udarów mózgu, co jest związane z zaburzeniami rytmu cyrkadianowego, stresem oraz brakiem odpowiedniego odpoczynku. To również dowód na to, jak dużą rolę w naszym zdrowiu odgrywa regularność snu.

Jak złagodzić skutki zmiany czasu?

Choć zmiana czasu jest nieunikniona, istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc złagodzić jej negatywne skutki:

1. Stopniowe dostosowanie harmonogramu snu

   Najlepszym sposobem, aby złagodzić skutki zmiany czasu, jest stopniowe przyzwyczajanie organizmu do nowego rytmu. Przez kilka dni przed zmianą czasu warto przesunąć godzinę snu o 15-30 minut, aby dać organizmowi czas na adaptację.

2. Zadbaj o higienę snu

   Regularny sen to podstawa dobrego samopoczucia. Unikaj kofeiny i alkoholu przed snem, zadbaj o odpowiednie warunki w sypialni – ciszę, ciemność oraz wygodne łóżko. Regularność i komfort snu pozwolą organizmowi szybciej przyzwyczaić się do zmienionego rytmu.

3. Spędzaj czas na świeżym powietrzu

   Naturalne światło ma kluczowe znaczenie dla regulacji naszego rytmu cyrkadianowego. Dlatego warto spędzać czas na świeżym powietrzu, szczególnie w godzinach porannych. Światło dzienne pomoże przywrócić naturalny cykl snu i czuwania.

4. Zwiększ aktywność fizyczną

   Regularne ćwiczenia fizyczne pomagają w regulowaniu rytmu snu oraz zmniejszają uczucie zmęczenia. Nawet krótka, ale regularna aktywność fizyczna, taka jak spacer, pomoże organizmowi dostosować się do zmiany czasu.

Zmiana czasu z zimowego na letni

Zmiana czasu z zimowego na letni może mieć znaczący wpływ na nasz organizm. Zaburzenia rytmu cyrkadianowego, problemy ze snem, zmniejszona koncentracja oraz wzrost ryzyka wypadków to tylko niektóre z negatywnych skutków tej zmiany. Na szczęście, istnieją skuteczne strategie, które mogą pomóc złagodzić jej konsekwencje, takie jak stopniowe dostosowywanie harmonogramu snu, dbałość o higienę snu, ekspozycja na naturalne światło i regularna aktywność fizyczna. Ważne jest, aby pamiętać o tych wskazówkach, aby przejście na czas letni nie wpłynęło zbytnio na nasze zdrowie i samopoczucie.

Czytaj również: https://note.radio/zmiana-czasu-na-letni-2025-kiedy-i-dlaczego-przestawiamy-zegarki/