W nocy z soboty na niedzielę znów cofamy zegarki o godzinę.

Dla wielu osób to drobnostka – w końcu zyskujemy dodatkowy sen. Ale dla naszego organizmu to miniaturowy kryzys.
Ta pozornie niewielka zmiana wywołuje w ciele reakcję, którą naukowcy porównują do efektów podróży między strefami czasowymi. Tyle że bez samolotu.

1. Biologiczny zegar traci rytm

Człowiek funkcjonuje w oparciu o naturalny rytm dobowy, regulowany przez światło, temperaturę i hormony. Kiedy przestawiamy zegar, wprowadzamy chaos do systemu, który nie zna pojęcia „czasu urzędowego”.
Mózg potrzebuje kilku dni, by dostosować produkcję melatoniny i kortyzolu – hormonów odpowiedzialnych za sen, energię i koncentrację. Efektem może być bezsenność, ospałość i spadek produktywności w pracy.

2. Więcej zawałów, więcej wypadków

To nie przesada. Badania z Finlandii i Stanów Zjednoczonych pokazują, że dzień po zmianie czasu liczba zawałów serca oraz wypadków drogowych rośnie nawet o jedną czwartą.
Lekarze tłumaczą to kumulacją stresu, zaburzeniami snu i chwilową dezorientacją biologiczną. Organizm, który „działa na innym czasie”, reaguje wolniej i jest bardziej podatny na błędy.

3. Gorszy nastrój i sezonowa depresja

Jesienna zmiana czasu oznacza mniej światła w godzinach porannych i szybsze zachody słońca. To jeden z głównych czynników obniżających poziom serotoniny – hormonu szczęścia.
Niektórzy odczuwają to jako zwykłe zmęczenie, inni – jako wyraźne pogorszenie nastroju. W skrajnych przypadkach może pojawić się sezonowe zaburzenie afektywne (SAD), czyli tzw. depresja zimowa.

4. Kawa nie rozwiąże problemu

Większość osób sięga po dodatkową porcję kofeiny, by „przetrwać” pierwsze dni po zmianie czasu. Niestety, to doraźne rozwiązanie, które może pogłębić problem. Kofeina blokuje działanie melatoniny, przez co wieczorem trudniej zasnąć. W efekcie błędne koło zmęczenia nakręca się jeszcze bardziej.

5. Jak pomóc organizmowi

Specjaliści zalecają kilka prostych sposobów, by złagodzić skutki przestawienia zegarków:

• Kładź się spać o 10–15 minut wcześniej przez kilka dni przed zmianą czasu.

• W ciągu dnia spędzaj jak najwięcej czasu na naturalnym świetle – zwłaszcza rano.

• Unikaj ekranów i jasnego światła na godzinę przed snem.

• Ogranicz kofeinę i alkohol, pij więcej wody.

Czas to nie tylko godzina, to rytm

Zmiana czasu pokazuje, jak precyzyjnie działa nasz wewnętrzny zegar. Choć przesuwamy wskazówki o zaledwie sześćdziesiąt minut, organizm potrzebuje nawet tygodnia, by odzyskać równowagę.
To nie zegar trzeba przestawić – lecz własne nawyki.

Agnieszka Chabuda

See Full Bio